Katarakt cerrahisi
Dünyada ilk göz içi lens uygulaması bir İngiliz savaş pilotunun göz yaralanması ile 1949 yılında başarıyla gerçekleştirilerek rutin yaşamımıza girmiştir. Günümüz dünyasında hemen her alandaki teknolojik ilerlemelere parelel olarak göz içi lens teknolojisinde de önemli ölçüde yeniliklerin olduğunu görmekteyiz. Bugün için popüler olan 2 veya 3 odaklı özelliği olan multifokal/trifokal göz içi lenslerinin kullanıma girmesidir. Hasta seçiminde, kataraktı olan hastaların yaşı, okuma alışkanlıkları, mesleki konumları, sosyal aktiviteleri ve entelektüel seviyeleri gibi özellikleri önemli rol oynamaktadır.
Multifokal ve Torik Göziçi Lensleri (Akıllı Mercekler)
Son yıllarda katarakt cerrahisinde özel teknolojik yöntemlerle üretilen göz içi lensler (GİL) veya mercekler kullanılmaktadır. Premium lens olarak da adlandırılan bu lenslerle uzak, orta ve yakın görüşü gözlüksüz olarak sağlayanabilmektedir.
Lens teknolojisinde baş döndürücü gelişmeler sonucunda monofokal lenslerden torik multifokla lenslere kadar pek çok lens geliştirilmştir.
Monofokal göz içi lensleri, tek odaklı olup hastaların sadece uzağı daha iyi görmelerini sağlar. Bu lensler astigmatizmayı düzeltemedikleri için ameliyattan sonra bazen uzak içinde gözlük kullanmaları gerekebilir. Ayrıca yakın mesafeyi de iyi göremedikleri için yakın gözlüğü de kullanmak zorunda kalırlar.
Multifokal göz içi lensler, farklı teknolojilerle üretilen iki odaklı lensler olup hastaların ameliyat sonrasında hem uzağı hem yakını gözlüksüz olarak görmesini sağlar. Multifokal göz içi lenslerin orta mesafeyi iyi göstermemesi bu lenslerin istenmeyen bir özelliğidir.
Son yıllarda teknolojik gelişmeler artık hastaların orta mesafeyi de daha iyi görmelerini sağlayan 3 odaklı Trifokal göz içi lensleri kullanıma girdi. Trifokal göz içi lensleri, üç odaklı olup uzak, yakın ve yaklaşık 50cm ile 2m arasındaki orta mesafeyi daha iyi gösterir. Uygun hastalara takıldığı takdirde son derece iyi bir görsel rehabilitasyon sağlar.
Multifokal-Trifokal Torik göz içi lensleri, yüksek astigmatı olan kişilere takılan uzak, yakın ve ara mesafenin yanı sıra astigmatik görme kusurunu da düzelten merceklerdir.
Bu mercekler kimlere uygulanır?
Trifokal lensler uzak, orta ve yakın mesafe görüşümüzü gözlüksüz olarak sağlayabilen ileri teknoloji ile üretilmiş özel göz içi mercekleridir. Bu mercekler iki ana endikasyon nedeni ile hastalara takılmaktadır:
1.grup katarakt nedeni ile cerrahi planlanan hastalardır. Bu hastalar ameliyattan sonra uzak ve yakın görüşünü gözlüksüz olarak sağlamak istemektedir. Bu hastaların gözünün durumuna göre trifokal göz içi lensleri çok başarılı bir şekilde uygulanabilir
2.hasta grubunda ise belirgin katarakt yoktur ama özellikle yüksek hipermetropi, miyop veya astigmat vardır. Uzak ve yakın görüşte gözlüğe bağımlı olmak zorundadır. Bu tip hastalara uzak ve yakın sorununu gidermek için çoğu zaman LASİK gibi kornea üzerine yapılan refraktif cerrahi girişimleri yetersiz kalır ayrıca LASİK işlemi yakın görüş sorununu (presbiyopi) yeterli şekilde çözememektedir. Bu tip hastalarda katarakt olmasa bile trifokal göz içi lensleri hastalara gözlükten bağımsız uzak ve yakın görüş imkanı verilir.
Premium Göziçi Mercekleri nasıl uygulanır?
İster hastanın merceğinde katarakt olsun, ister saydam lens değişimi şeklinde olsun bu lenslerin göze yerleştirme işlemi fako yöntemi ile yapılan katarakt cerrahisi ile yapılır. Ameliyat öncesi hastaya detaylı bilgi verildikten sonra göz ön ve arka segmentleri incelenip hassas testler yapılmalıdır. Bazen anormal bir bulgu saptanmamış olsa da gözün yapısından kaynaklanan bazı durumlarda akıllı lenslerin takılmaması sonucu çıkabilir. Bu durumda da yarı akıllı denilen mercekler takılabilir. Hassas ve tekrarlanan ölçümler sonucunda mercek numarası tespit edilir. Ameliyatta göz damla ile uyuşturulur cerrahi işlemi yaklaşık 10 dakika sürer. Hastanın gözüne küçük bir kesiden girilerek saydam merceği veya kataraktı alındıktan sonra uygun üç odaklı mercek göz içi içine yerleştirilir. İşlemden bir saat sonra hasta evine gönderilir ve cerrahinin ertesi günü hasta gözünü açarak normal hayatına dönebilir.
Başarılı sonuç için dikkat edilmesi gerekenler!
Hastanın memnuniyeti açısından uygun hastayı uygun mercekle buluşturmak başarının ana faktörüdür. Hasta beklentilerini ameliyat öncesi iyice değerlendirmek ve o doğrultuda hareket etmek gereklidir. Her hastaya üç odaklı veya Torik göz içi lensi uygun olmayabilir. Bunu cerrah ameliyat öncesi keskin ölçüm cihazları ile hastanın gözünü değerlendirerek karar verebilir. Uygun olmayan hasta gurubuna premium göz içi lens takılması ileride lens değişmesine kadar gidebilen zor cerrahi müdahaleleri gerektirebilir.
Üç odaklı Göz İçi Lens Hangi Hastalara Takılmamalıdır?
Ciddi kuru gözleri olanlar
Sarı nokta hastalığı (Makula dejenerasyonu olanlar)
Şeker hastalığına bağlı retina sorunu yaşayanlar
Retina ve makula hastalığı olanlar
Glokom (özellikle ileri vakalarda)
Üveit hastalığı olanlar
Akıllı lenslerin yan etkileri nelerdir?
Premium lens yerleştirildikten sonra hastanın kendi gözünü uzak, orta mesafe ve yakına odaklama konusunda yeniden eğitmesi gerekir. Bu uyum süreci 6 hafta kadar sürebilmektedir. Özellikle pilotlar, gece araç kullanan sürücüler, zamanının çoğunu bilgisayar başında geçiren kişiler multifokal lenslere uygun değildir. Işığa karşı aşırı hassasiyeti olan kişiler bu tip lenslerle sorun yaşayabilir. Ayrıca
Az ışıklı ortamlarda renkleri ayırt etmede zorluk
Işıkların etrafında haleler, yuvarlak halkalar ve ışık saçılmaları görmek
Enfeksiyon
Uçuşan cisimlerin artması veya retina dekolmanı
Lens kaymasının bir sonucu olarak odak dışılık ve görme azalması
Göz içi merceğinin arkasındaki kapsülde kırışıklıklar ve bulanıklıklar
Gözlük reçetesini sıfırlamak için ek ameliyat gerekebilir.
Sonuç olarak
Hem üç odaklı hem de Torik özelliğe sahip göz içi lensler bu yüksek astigmatizmanın düzeltilmesinde son derece etkili seçenekler sunmaktadır. Bu amaçla iyi hasta seçimi, cerrahın deneyimi ve bilgisinin yanı sıra kullanılan malzemenin kalitesi de başarılı bir sonuç elde etmek için son derece önemlidir.